Το παρακάτω κείμενο έχει στόχο να αποτελέσει τη συνέχεια ενός διαλόγου σχετικά με τα εργαλεία της αναρχικής εξέγερσης και τους τρόπους οργάνωσής μας. Ένας διάλογος που ξεκίνησε σε μια διεθνή αναρχική συνάντηση κάπου στην επαρχία της Γαλλίας και τώρα συνεχίζεται από το κελί της φυλακής εδώ, στην Ελλάδα.
Οι απόψεις που εκφράζονται εδώ είναι οι προσωπικές μου, και προφανώς είναι σαφές ότι προωθούν μια συγκεκριμένη θέση πάνω στο ζήτημα. Δεν είναι όμως ζητούμενο να υπερισχύσει μια θέση, αλλά η επικοινωνία κι αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών μεν αλλά συμπληρωματικών θέσεων. Απέναντι σ’ έναν εχθρό πολύ ευέλικτο όσο αφορά τη χρήση και πληθώρα μέσων και μορφών επίθεσης, η ποικιλομορφία των αναρχικών σε θεωρήσεις και πρακτικές είναι αυτονόητη. Οι όποιες διαφορετικές οπτικές δεν μπορεί να προωθούνται δογματικά, αλλά με βάση το σκεπτικό της πολύπλευρης επίθεσης.
Ας ξεκινήσουμε να μιλάμε γύρω από την ίδια την έννοια της οργάνωσης, καθώς είναι μια λέξη αρκετά παρεξηγημένη στους αναρχικούς κύκλους.
Έχουμε απέναντί μας έναν εχθρό με σύνθετες και πολύπλοκες λειτουργίες· ένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά που τον καθιστούν ισχυρό είναι η διαρκής εξέλιξη και οργάνωση της κοινωνικής παράνοιας που ζούμε σήμερα: οργάνωση τεχνολογική, στρατιωτική, αρχιτεκτονική, πολιτική, βιομηχανική, οικονομική, επιστημονική. Κάθε πτυχή αυτού του κόσμου οργανώνεται και διαρκώς εξελίσσει τις ατέλειές του μέσα από ένα ευφυές σύστημα που έχει ένα πλήθος ανθρώπων να εργάζονται στην υπηρεσία του.
Απέναντι σε αυτήν τη συνθήκη όποιος πιστεύει ότι μπορεί να πολεμήσει χωρίς οργάνωση είναι τουλάχιστον αφελής.
«Όταν το 1972 τα γουρούνια κινητοποίησαν 150.000 όργανά τους, στην προσπάθειά τους να εξαρθρώσουν τη RAF, μέσω της αναζήτησης καταζητούμενων από την τηλεόραση, της παρέμβασης του Καγκελαρίου, της σύνδεσης όλων των αστυνομικών δυνάμεων με το Ομοσπονδιακό Γραφείο, αυτό σήμαινε ότι ενεργοποιήθηκε όλο το άψυχο και έμψυχο δυναμικό του κράτους εξαιτίας ενός μικρού αριθμού επαναστατών· έγινε προφανές σε υλική βάση ότι το μονοπώλιο της κρατικής βίας έχει τα όριά του, ότι οι δυνατότητές του μπορεί να εξαντληθούν, ότι ο ιμπεριαλισμός είναι από άποψη τακτικής ένα ανθρωποφάγο τέρας, αλλά στρατηγικά μια χάρτινη τίγρης. Έγινε κατανοητό, σε ένα υλικό επίπεδο, ότι εναπόκειται σε μας το αν θα συνεχιστεί η καταπίεση καθώς και το αν θα τη συντρίψουμε». (Ουλρίκε Μάινχοφ)
Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι όποιος δεν οργανώνεται θα μετατραπεί σε ένα ακίνδυνο μόρφωμα που αργά ή γρήγορα θα αφομοιωθεί στους μηχανισμούς αλλοτρίωσης του υπάρχοντος. Θα απολέσει τα μαχητικά χαρακτηριστικά που τον καθιστούν κίνδυνο για τον εχθρό και θα εκτοπιστεί από το πεδίο της ανταγωνιστικής μάχης.
Αντίθετα όποιος έχει αποφασίσει να πολεμήσει αυτό το σύστημα είναι αναγκασμένος να οργανώσει το μίσος του ώστε να γίνει αποτελεσματικός και επικίνδυνος. Όποτε κάπου εδώ ανοίγει η κουβέντα για τους τρόπους οργάνωσης με χαρακτηριστικά σύμφυτα με τις αναρχικές αξίες μας.
Το δίλημμα λοιπόν είναι αν θα οργανωθούμε μέσω μιας κεντρικής αναρχικής οργάνωσης που θα είναι το σημείο αναφοράς για το αναρχικό κίνημα ή αποκεντρωμένα και διάχυτα μέσω αναρχικών ομάδων συγγένειας που θα διατηρούν την πολιτική αυτονομία τους τόσο σε επίπεδο δράσης όσο και σε επίπεδο συλλογικών αποφάσεων.
Όσον αφορά τον κεντρικό τρόπο οργάνωσης θα μιλήσω γενικά και όχι ειδικά σχετικά με το ποιοι και πώς τον έχουν επιλέξει στην Ελλάδα.
Αν το δει κανείς ιστορικά αυτοί οι δύο τρόποι οργάνωσης ανέκαθεν υπήρχαν χωρίς ποτέ να συνυπάρχουν. Στον ισπανικό εμφύλιο οι αναρχικοί οργανωνόντουσαν σε κεντρικό επίπεδο για να πολεμήσουν τους φασίστες, το ίδιο συνέβη και σε άλλες επαναστατικές απόπειρες.
Το ίδιο συνέβαινε και με τις περισσότερες οργανώσεις αντάρτικου πόλης τις προηγούμενες δεκαετίες οι οποίες προσέγγιζαν νέους συντρόφους στα πλαίσια ενός συγκεκριμένου πολιτικού σχεδίου, στοχεύοντας έτσι στην ενίσχυση της οργάνωσης και όχι στην ένοπλη διάχυση όπου η αυτονομία της κάθε ατομικότητας ανοίγει την πιθανότητα δημιουργίας χαοτικών μετώπων επίθεσης.
Αυτή η αντίληψη γύρω από τους τρόπους οργάνωσης δεν πρέπει να ιδωθεί αποκομμένα από τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της τότε εποχής.
Οι μαχητές εκείνων των χρόνων με τα δικά τους αναλυτικά εργαλεία μελέτησαν τον αντίπαλό τους, πολέμησαν για την ελευθερία πληρώνοντας το κόστος με δολοφονίες, βαριές καταδίκες, βασανιστήρια, πτέρυγες απομόνωσης. Όσοι από αυτούς δεν απαρνήθηκαν τις αξίες τους κάνουν τη δική τους κριτική αποτίμηση για τις εμπειρίες που αποκόμισαν, εμπειρίες που προφανώς και χρήζουν προσεκτικής μελέτης, όμως αν μείνουμε εκεί είμαστε χαμένοι. Σημασία έχει τι κάνουμε εμείς σήμερα, στη δική μας εποχή.
Για μένα λοιπόν η κεντρική οργάνωση και ο επαναστατικός συγκεντρωτισμός είναι φαντάσματα που πρέπει να τα διώξουμε από πάνω μας.
Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι όλες οι εναπομείνασες κεντρικές αναρχικές οργανώσεις έχουν απλά κρατήσει τις ένδοξες σφραγίδες εκείνων των χρόνων και είναι βουτηγμένες στο ρεφορμισμό, αποκηρύσσουν την άμεση δράση και την εξέγερση στην καθημερινή ζωή και δεν έχουν καμία σχέση με κάτι το μαχητικό. Αρνούνται να αντιληφθούν τις τεράστιες αλλαγές σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, αρνούνται να μιλήσουν για τις αιχμές της σύγχρονης καταπίεσης, την επιστήμη, τον τεχνολογικό εκφασισμό, την κυριαρχία των πολυεθνικών, και απλώς αναμασάνε ιδεολογικοποιημένες θεωρίες για τη σύγκρουση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας με τους όρους που είχαν γραφτεί όταν ο καπιταλισμός ήταν εκατό χρόνια πίσω.
Και ακόμα χειρότερα αρνούνται να πράξουν, αδυνατώντας να καταλάβουν ότι αν ζούσαν στο ένδοξο παρελθόν που αναπολούν θα ήταν απλώς κομπάρσοι αφού δε θα ρίσκαραν ποτέ τους και τίποτε.
Τώρα, όσον αφορά τον επαναστατικό συγκεντρωτισμό στις ομάδες αντάρτικου πόλης, παρ’ ότι κατανοώ μια τέτοια επιλογή ως προς τους λόγους και τα αποτελέσματά της, διαφωνώ καθώς θεωρώ ότι στόχος μας δεν είναι να βαδίσουμε όλοι πάνω σε ένα κοινό πολιτικό σχέδιο-πρόγραμμα αλλά να διαχύσουμε τα μέσα μας και να προτρέπουμε τον καθένα να περιφρουρεί την αυτονομία του συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία νέων αντιλήψεων και πιθανοτήτων για την όξυνση της πολύμορφης αναρχικής δράσης.
Γι’ αυτό και επιλέγω την άτυπη οργάνωση καθώς τη θεωρώ ποιοτικότερη και αποτελεσματικότερη για λόγους που θα εξηγήσω στη συνέχεια. Το βασικό συστατικό που δίνει υλική υπόσταση στην άτυπη οργάνωση (και όχι μόνο) δεν είναι άλλο από την άμεση δράση, αλλιώς θα ήμασταν απλώς ένα μάτσο τσαρλατάνοι με αντικαθεστωτική ρητορική.
Το πιο σημαντικό για έναν αναρχικό είναι η απόφαση για ανάληψη δράσης, γιατί με αυτόν τον τρόπο η ατομικότητα σπάει το φόβο που επιβάλλει η κυριαρχία γύρω από την επιλογή της επαναστατικής δράσης· περνώντας στη δράση ξεπερνάς τους ανασταλτικούς παράγοντες που σε οδηγούν στην αδράνεια, παίρνεις τη ζωή σου στα χέρια σου και αποκτάς τη δυνατότητα να επηρεάσεις σε μικρό ή μεγάλο βαθμό τις συνθήκες που καθορίζουν τη ζωή σου. Η ανάληψη δράσης ισοδυναμεί με ανακατάληψη της κλεμμένης μας ζωής, διαμορφώνοντας έτσι τα χαρακτηριστικά ενός ελεύθερου ανθρώπου που μάχεται καθημερινά να απαλλαγεί από τα δεσμά του, τις κοινωνικές του δεσμεύσεις, καταργώντας τους εξουσιαστικούς ρόλους που του επιβάλλονται, οικοδομώντας μια κουλτούρα που κυοφορεί την ποιότητα μιας νέας ζωής, της ζωής του αναρχικού αντάρτη που ανοίγει πληγές από ξυράφια στο σύγχρονο κόσμο.
Αφού λοιπόν παρθεί μια τέτοια απόφαση, σειρά έχει ο πειραματισμός. Οι αναρχικοί δεν πρέπει να έχουν παγιωμένες θέσεις· είναι μονίμως σε κίνηση, γιατί χωρίς κίνηση οδηγούνται στην αυτοκαταστροφή των ιδεολογικών δογματισμών. Επανεξετάζουν, κριτικάρουν τον εαυτό τους, εξερευνούν τη συλλογική εμπειρία για να την προσαρμόσουν στα τωρινά ιστορικά δεδομένα. Βάζουν πάγο στην καρδιά τους για να αντέξουν στον πόνο, και φωτιά σε ό,τι απέμεινε για να εξαφανίσουν τα ίχνη της παρελθοντικής τους «ήσυχης» ζωής. Στο εξής αυτό που μετράει είναι ο αγώνας και η εκδίκηση, γιατί όποιος ένιωσε στο πετσί του τη βία και δεν επιδίωξε να τους την επιστρέψει στα μούτρα είναι άξιος της μοίρας του.
Ας επανέρθουμε τώρα στο ζήτημα του πρακτικού πειραματισμού, δηλαδή της δράσης με πολλούς τρόπους, πολλές μεθόδους, πολλές μορφές.
Εγώ πιστεύω ότι η οργάνωση των καταστροφικών επιθυμιών μας πρέπει να εκφράζεται μέσα από Δίκτυα Δράσης υψηλής ευκρίνειας, που θα μπορεί ο καθένας να διαβάσει τα λόγια και τα έργα του, να εμπνευστεί, να προβληματιστεί, να δράσει μαζί μας ή να μας πολεμήσει. Το να είμαστε ορατοί (επικοινωνιακά) είναι κομμάτι του σκοπού μας να επιφέρουμε τη μέγιστη κοινωνική πόλωση ώστε να ξεκαθαριστεί ο ρόλος του καθενός μέσα στο εξουσιαστικό οικοδόμημα και να περάσουμε από την οπλισμένη κριτική στην κριτική των όπλων.
Θεωρώ ότι η ανάληψη ευθύνης είναι αυτή που δίνει νόημα σε μια ενέργεια, την οδηγεί στους στόχους που επιθυμείς, επεξηγεί τα κίνητρα και τους λόγους που σε ώθησαν σε αυτή σε όποιον ενδιαφέρεται να σπάσει το φαύλο κύκλο της καταπίεσης και να περάσει στην επίθεση. Απλά και ξεκάθαρα. Στον κόσμο της γενικευμένης υπερπληροφόρησης και της τρομοκρατίας των εικονικών βομβαρδισμών, καμία ενέργεια δε μιλάει από μόνη της αν τα υποκείμενα-δράστες δε μιλήσουν για αυτή.
Γι’ αυτό και η υψηλή ευκρίνεια που ανέφερα σχετίζεται τόσο με τις σταθερές αντάρτικες ονομασίες όσο και με τα ακρωνύμια· για μένα οι σταθερές ονομασίες στις αντάρτικες δράσεις έχουν ιδιαίτερη σημασία γιατί με αυτόν τον τρόπο οι ενέργειές σου συνδέονται μεταξύ τους, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα και τη δυναμική τους.
Επίσης ο λόγος σου αποκτάει μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς είναι συνδεδεμένος με τη συνέπεια της δράσης σου. Έτσι έχεις τη δυνατότητα να χαράξεις στρατηγικές αντάρτικης δράσης κάνοντας κατανοητό το συνολικό σου σκεπτικό και διαμορφώνοντας ένα σημείο αναφοράς και πρόκλησης σε δράση οξύνοντας την επαναστατική απειλή, αφού το μονοπώλιο της κρατικής βίας σπάει και οι αναρχικοί διεκδικούν ένοπλα το μερίδιο που τους αναλογεί ώστε να το στρέψουν εναντίον του εχθρού.
Όσον αφορά τώρα τη χρήση ακρωνυμίων, έχει παρόμοια χρησιμότητα σε ένα πιο διευρυμένο επίπεδο· η κύρια σημασία τους είναι η συμβολή τους στην αναγνώριση της αντίστασης η οποία εκφράζεται χωρίς κάποιο κέντρο αλλά οριζόντια και χαοτικά, ταυτόχρονα, ανάλογα με τις επιλογές των εξεγερμένων.
Θεωρώ ότι η ύπαρξή τους έχει σημασία και ως προπαγανδιστικό εργαλείο – αφού τα μεταφραστικά δίκτυα μπορούν να κάνουν τη δουλειά του αγγελιαφόρου μεταξύ αντάρτικων ομάδων ανεξάρτητα από το αν αυτές χρησιμοποιούν ένα ακρωνύμιο. Όμως η ύπαρξη ενός ή πολλών άτυπων δικτύων με τη μορφή ακρωνυμίων που αναγνωρίζει το ένα το άλλο ενισχύει τη δυναμική των ενεργειών, αφού τις τοποθετεί από κάτι το αποσπασματικό σε κάτι το συνολικό, δημιουργώντας έτσι μια συμπαγή ως προς την ύπαρξή της (βλέπε συνεχή δράση) αναρχική και εξεγερσιακή στη ρίζα της δομή.
Αντί επιλόγου
Είναι φανερό πλέον ότι στο όνομα της «ασφάλειας του πολίτη» κατασκευάζονται τεχνητές κοινωνικές απειλές με τρόπο που να δίνουν πολιτικό άλλοθι ώστε να διαπράττονται τα μεγαλύτερα κρατικά εγκλήματα, να εγκαθιδρύονται όλο και περισσότερες πρακτικές ελέγχου και επιτήρησης, να σκληραίνουν οι αντιτρομοκρατικές νομοθεσίες. Όλα αυτά για να αισθάνονται ασφαλείς οι προνομιούχοι πολίτες των ανεπτυγμένων χωρών, που τους έχει απονεμηθεί αυτή η τιμητική ταμπέλα, ενώ γύρω τους οι κρατικοί προστάτες τους σπέρνουν μαζικά και τυφλά το θάνατο.
Γι’ αυτό οραματίζομαι μια εμπόλεμη κατάσταση στο εσωτερικό των αστικών κέντρων όπου οι εξεγερμένοι θα οργανώνουν καθημερινά σχέδια επιθέσεων, δημιουργώντας μια ασύμμετρη απειλή που θα διαλύσει την κοινωνική συνοχή και την πολιτική σταθερότητα και θα σπείρει ανασφάλεια στα κέντρα αναπαραγωγής του καπιταλισμού. Η ομαλή ροή εμπορευμάτων θα πάψει να θεωρείται δεδομένη και οι εκπρόσωποι της καταπίεσης θα ζουν μέσα στο φόβο.
Δεν έχουμε τίποτα να περιμένουμε, γι’ αυτό οργανωνόμαστε και χτυπάμε την κοινωνία του καπιταλισμού· οι επαναστατικές δράσεις διαμορφώνουν τις αντικειμενικές συνθήκες, ας τις πολλαπλασιάσουμε.
Δύναμη σε όλους τους αιχμάλωτους και καταζητούμενους συντρόφους.
Δύναμη στους 4 αναρχικούς απεργούς πείνας στο Μεξικό.*
Νίκος Ρωμανός
Δικαστική Φυλακή Κορυδαλλού, Ε Πτέρυγα, 18110 Κορυδαλλός, Αθήνα, Ελλάδα
Οκτώβριος 2014.
Πρωτοδημοσιεύτηκε σε αγγλικά/γαλλικά στο 3ο τεύχος του Avalanche (Νοέμβρης 2014).
* Σημείωση της μεταγραφής: Τη στιγμή που γράφονταν τα παραπάνω λόγια ο Φερνάντο Μπάρσενας, ο Αμπραάμ Κορτές Άβιλα, ο Κάρλος Λόπες Μαρίν και ο Μάριο Γκονσάλες, έγκλειστοι σε διαφορετικές μεξικανικές φυλακές, διεξήγαγαν ακόμη απεργία πείνας. Στις 17 Οκτώβρη 2014 οι σύντροφοι ανέστειλαν την απεργία τους. Στις 31 Οκτώβρη ο Μάριο αποφυλακίστηκε. Λευτεριά σε όλους κι όλες!