Στις 15 Αυγούστου 1972, 25 πολιτικοί κρατούμενοι απέδρασαν από τη φυλακή Ράουσον [Rawson] στην Αργεντινή. Έξι από αυτούς κατόρθωσαν να περάσουν τα σύνορα και να φτάσουν στη Χιλή. Πρόκειται για τους Mario Santucho, Roberto Quieto, Fernando Vaca Narvaja, Enrique Gorriarán Melo, Domingo Mena y Mario Osatinsky. Οι υπόλοιποι 19 παραδόθηκαν μετά από υποσχέσεις της χούντας για τη διαφύλαξη της σωματικής τους ακεραιότητας.
Ωστόσο, 7 μέρες μετά η χώρα ανατρίχιασε. Ένα παγωμένο πρωινό στην Παταγονία, η κυβέρνηση του δικτάτορα στρατηγού Λανούσσε [Lanusse] υλοποιούσε τη σφαγή που θα σηματοδοτούσε την έναρξη της περιόδου της κρατικής τρομοκρατίας που οδήγησε στην εξαφάνιση 30.000 ανθρώπων.
Στις 22 Αυγούστου 1972, 19 πολιτικοί κρατούμενοι εκτελέστηκαν στην αεροπορική βάση του πολεμικού ναυτικού Αλμιράντε Σαρ. Οι 16 από αυτούς έπεσαν νεκροί ενώ 3 επέζησαν και κατόρθωσαν να διηγηθούν τα γεγονότα, πρώτα μέσα από το νοσοκομείο των φυλακών Βίγια Ντεβότο, κατά τη διάρκεια της δίκης που έλαβε χώρα στην ίδια φυλακή μετά από τις διαδικασίες που κίνησαν οι συγγενείς των θυμάτων ενάντια στο πολεμικό ναυτικό, και κατόπιν μέσω της συνέντευξης που έδωσαν στον δημοσιογράφο Πάκο Ουρόντο, πριν την απελευθέρωσή τους το 1973 επί κυβέρνησης Κάμπορα [Cámpora].
Λίγα χρόνια μετά θα εξαφανίζονταν όπως και οι συγγενείς τους, οι δικηγόροι τους, οι σύντροφοί τους και οι φίλοι τους σε μια απόπειρα να εξαφανιστεί μαζί τους και η ιστορία.
Αλλά δεν τα κατάφεραν. Χρόνο με το χρόνο, με διαφορετικούς τρόπους αλλά με την ίδια αποφασιστικότητα όλοι εμείς που αρνούμαστε την κυριαρχία του θανάτου, τη σιωπή και τη λήθη επιστρέψαμε άλλη μια φορά στον αγώνα για την αλήθεια, τη μνήμη και τη δικαιοσύνη.
39 χρόνια μετά από αυτή την εκτέλεση που καταγράφηκε στη συλλογική μνήμη ως «Η σφαγή στο Τρελέου» αποτιούμε φόρο τιμής στους πολιτικούς αγωνιστές που ενώθηκαν πέρα από τις διαφορές τους και έχασαν τη ζωή τους στον αγώνα για μια Αργεντινή ελευθερίας, δικαιοσύνης και σεβασμού προς όλους. Για αυτό λέμε πως δεν θα τους ξεχάσουμε ποτέ και πως αποτελούν κομμάτι της ιστορίας μας.
Σήμερα κάποιοι από τους ηθικούς και φυσικούς αυτουργούς της σφαγής είναι στη φυλακή σε αναμονή της έναρξης της «δίκης για το Τρελέου».
Οι πεσόντες την 22ας Αυγούστου 1972: Carlos ASTUDILLO, Rubén BONET, Eduardo CAPELLO, Mario DELFINO, Carlos Alberto DEL REY, Alfredo KOHON, Clarisa LEA PLACE, Susana LESGART, José MENA, Miguel Ángel POLTI, Mariano PUJADAS, María Angélica SABELLI, Humberto SUAREZ, Humberto TOSCHI, Jorge ULA, Ana María VILLARREAL DE SANTUCHO.
Οι επιζήσαντες (δολοφονημένοι και εξαφανισμένοι κατά τη διάρκεια της δικτατορίας): María Antonia BERGER, Alberto Miguel CAMPS, Ricardo René HAIDAR.
Σύντροφοι παρόντες!
Εκδήλωση μνήμης στους πεσόντες της σφαγής στο Τρελέου, 22 Αυγούστου, από τις 10.00 / Πλατεία Σαρμιέντο, Ανατολικό Λανούς, Μπουένος Άιρες